Yöneticilere en iyi kararları vermeleri nasıl öğretilir?

Birçok insanın hayatı bir yöneticinin veya idarecinin tek bir kararına bağlı olabilir. En iyi ve doğru kararlar iletişim kurma becerisine nasıl bağlıdır?

Diyelim ki yatırım için 50.000 dolarınız var. Şimdi de üç danışmanınız olduğunu düşünün.

İşte buradalar:

• Bir astrolog.

• Beş yıllık deneyime sahip bir finansal analist.

• 4 yaşında bir kız.

Paranızı hangisine emanet ederdiniz? Elbette çoğunluk analiste güvenecektir. Ve ilk bakışta bu mantıklı ve doğru gibi görünüyor.

Bu arada, böyle bir deney aslında İngiltere'de bir psikoloji profesörü tarafından gerçekleştirilmiştir.

Ve beklenmedik bir sonucu oldu:

• Astrolog seçimini şirketin kuruluş tarihine göre yaptı.

• Finansal analist, şirketin son 7 yıldaki faaliyetlerini incelemiş ve bu analize dayanarak yatırım yapmıştır.

• Kız olası yatırımlar listesinden rastgele dört şirket seçti.

İlk sonuçlar bile ilginç olmaktan çok daha fazlasıydı. Deneyin ilk haftasında astrolog paranın %10'unu, analist %7'sini, kız ise %4'ünü kaybetti. Ama hepsi bu kadar değil.

Deney bir yıl sürecek şekilde tasarlanmıştı. Ve bir yıl sonra, sonuçlar daha da heyecan vericiydi. Piyasadaki dalgalanmalar nedeniyle astrolog sonunda %6, finansal analist ise %46 (!!!) kaybetti. Buna karşılık 4 yaşındaki kız çocuğu %5,6 kâr elde etti ki bu etkileyici, değil mi?

Bunu nasıl yorumlayabiliriz? Birileri uzmanlara güvenmeyi bırakıp küçük çocuklardan tavsiye almaya başlamamız gerektiğini söyleyebilir. Ama mesele bu değil.

Bir uzman katı bir nedensellik ilişkisi biliyorsa, sonucu yüksek doğrulukla tahmin edebilir ve en iyi kararları verebilir. Ancak olaylar arasındaki bağlantı bir gerçek değil de daha çok bir olasılık ise, o zaman bir uzmanın görüşü sadece bir görüş haline gelir ve başka bir şey değildir. Böyle bir durumda, deneyin de gösterdiği gibi, danışmanlar arasında neredeyse hiçbir fark yoktur.

Bazen uzmanların deneyim ve bilgileri, kişisel geçmişe dayandıkları için doğru bir karar vermeyi bile engelleyebilir. Ve gelecek genellikle geçmiş deneyimlerden farklıdır.

Peki bir insan, özellikle de yöneticiler ve idareciler, nasıl olur da önemli bir karar verebilir? Bir başka deney bu soruya yanıt veriyor.

Yatırım deneyinden çok daha önce bir başka deney daha yapılmıştır. Birkaç yüz kişiye çok özel ve zor bir soru soruldu. Neredeyse hiç kimse doğru cevabı bilmiyordu, bu yüzden kendi görüşlerine göre cevaplar verdiler. Cevaplar çok farklıydı ve çoğunlukla yanlıştı. Ancak kondüktörler hepsini bir araya getirip bir tür ortalama değer çıkardıklarında tam olarak doğru olduğu ortaya çıktı! Böylece, her bireyin ayrı ayrı yanlış olduğu, ancak birlikte doğru oldukları ortaya çıktı!

Kulağa ilgi çekici geliyor. Bu, dikkate değer bir cevap almak ve iyi bir karar vermek için mümkün olduğunca çok görüşe ihtiyacımız olduğu anlamına gelir. Dahası, görüşler farklı hatta kutupsal olmalıdır. Ve sonra ortalama bir şeye bağlı kalırız.

Basit gibi görünüyor. Ancak insanlar talepkar yaratıklardır ve verdikleri cevaplar, soruları soranlar hakkında ne düşündüklerine büyük ölçüde bağlıdır. Dolayısıyla, hayatınızı değiştirecek bir karar vermek için birkaç fikir toplamaya karar verirseniz, iletişim becerinizden emin olsanız iyi edersiniz. Aksi takdirde, bilgiyi çok geç, eksik ya da yanlış alabilirsiniz.

Ancak şirketlerde genellikle farklı bir tablo görürüz. Çalışanlar (hep birlikte) rakipleri atlatmak ya da krizden çıkmak için gerekli bilgiye sahiptir. Ancak yöneticiler muhtemelen akıllarına gelmediği için ya da "daha iyi bildikleri" için bu bilgileri kullanmazlar. Durum gülünç görünüyor: İhtiyacınız olan bilgi tam orada ama aynı zamanda değil.

Bu nedenle, pek çok lider değerli bir kaynağa sahip olduklarının giderek daha fazla farkına varıyor: "kolektif zeka". İhtiyaç duydukları tek şey iletişim kurabilmek ve doğru soruları sorabilmek.